Alternatief manifest in PvdA

Samenstellers, onder wie hoogleraren Tromp en Hajer, vinden beginselprogramma van partijtop te weinig onderscheidend

Alternatief manifest in PvdA

BAS SOETENHORST

DEN HAAG – In de PvdA circuleert een alternatief voor het nieuwe beginselmanifest van partijleider Wouter Bos en partijvoorzitter Ruud Koole.De opstellers zijn onder anderen de hoogleraren politicologie Bart Tromp en Maarten Hajer. Zij vinden het concept-manifest van Bos en Koole onvoldoende onderscheidend. Daarom hebben zij een manifest opgesteld dat beoogt een duidelijker sociaal-democratisch stempel te hebben. Koole is verbaasd dat Tromp en Hajer het stuk presenteren als beter alternatief.

Het stuk bevat uitgesproken kritiek op het kapitalisme en benadrukt het belang van de overheid, die een voorname rol moet spelen bij het bestrijden van ongelijkheid. Een ander opvallend verschil met het voorstel van de partijtop is het ontbreken van een paragraaf waarin op de noodzaak van integratie van allochtonen wordt gehamerd. De partijtop stelt dat ‘ integratie moet’ omdat ‘ geen enkele maatschappij een ongelimiteerd absorptievermogen heeft. In het alternatieve voorstel wordt gewezen op het belang van ‘ religieus pluralisme’.

Waar het woord ‘ kapitalisme’ bij Bos en Koole niet voorkomt, begint dit stuk met de opmerking dat de PvdA van oudsher streeft naar het bestrijden van de onrechtvaardigheden die voortvloeien uit de ‘ kapitalistische productiewijze’. Sommige passages zijn letterlijk overgenomen uit de tekst van Bos en Koole. Maar hun opmerking dat het bondgenootschap tussen Europa en Amerika ‘ cruciaal’ is, ontbreekt. In plaats daarvan wordt de mogelijkheid opengehouden dat Nederland uit de Navo stapt. In het alternatieve concept, mede opgesteld door de Leidse ex-wethouder Paul Bordewijk en Willem Minderhout, staan passages over het milieu, wat niet het geval is bij Bos en Koole.Eind dit jaar stelt de PvdA het nieuwe manifest definitief vast, ter vervanging van het gedateerde beginselprogramma uit 1977. Partijvoorzitter Koole, die het stuk van Tromp en de andere drie vorige maand kreeg toegestuurd, vindt het ‘ merkwaardig’ dat zij dit presenteren als alternatief manifest. Koole: “Vanaf het begin was duidelijk dat ons concept een eerste aanzet is. Begin september volgt een aangepaste versie, waarbij serieus wordt gekeken naar deze inbreng. ”