Bart Tromp: 'Een columnist gaat niet met pensioen'

Bart Tromp

Een columnist gaat niet metpensioen

KAMILLA LEUPEN

(1944) is maandag precies vijfentwintig jaar politiek columnist bij Het Parool. Dat wordt gevierd met een speciale avond over politiek en columnisme in de Rode Hoed, met prominente gasten – onder wie Job Cohen. Tromp is hoogleraar internationale betrekkingen aan de UvA en verbonden aan instituut Clingendael. Hij woont in Den Haag.

Sneek

“Ik woonde er zo’n twintig jaar, tot ik in 1964 van school afkwam. Het ligt in Friesland en dat is toch een bijzonder gebied in Nederland. En daarbinnen is Sneek weer iets heel bijzonders. Zoals stadsgenoot Dieuwke Nauta, de oud-staatssecretaris van Binnenlandse Zaken, eens zei: Snekers zijn een bijzonder soort mensen die zich door niemand de waarheid laten voorschrijven. En dat is wel een beetje zo. ”

Bert & Marja

“Het echtpaar dat uit de Amsterdamse Diamantbuurt is gevlucht. Ik vind dat een gruwelijk verhaal. En er zit een heel eigenaardig aspect aan: een kwestie wordt kennelijk pas van belang als een heleboel mensen ergens last van hebben; dat één gezin voor het leven getekend wordt, is blijkbaar niet genoeg. ”

“In Nederland is sowieso veel te weinig oog voor de mate waarin mensen elkaar overlast bezorgen. De gedachte is dat échte boeven vangen het belangrijkste is; dit soort zaken komt helemaal onderaan. Bovendien zijn Nederlanders de afgelopen vijfentwintig jaar véél minder rekening met elkaar gaan houden. ”Geert Wilders

“Over hem zei mijn collega Henk van der Kolk, nadat Bart Jan Spruyt van de Edmund Burke Stichting had gesteld dat Wilders slachtoffer van het kiesstelsel was geworden, geheel terecht dat het precies omgekeerd was. Het kiesstelsel is namelijk slachtoffer van het type mensen als Wilders. Die komen via een partij naar boven, en gaan dan op eigen houtje verder zónder dat ze daar ooit een mandaat voor hebben gekregen. Ik vind dat, als groot voorstander van de partijendemocratie, erg kwalijk. ”Dubrovnik

“De mooiste stad die ik ken, met een fascinerende geschiedenis. Ik kwam er voor het eerst in de winter van 1975. Toen we er in 1990 waren, de laatste keer voor de oorlog, voelde je dat iets in de lucht hing dat helemaal mis zou kunnen gaan. In 1996 zijn we teruggegaan en we waren zeer aangedaan door de vernielingen. Drieduizend mortierinslagen, alleen uit vernielzucht. Die dienden geen enkel strategisch doel. ”Opera

“Ja, dat is van alle kunst – en cultuurvormen mijn grote favoriet en eigenlijk al vanaf mijn twaalfde. Toen mocht ik met mijn moeder mee naar mijn eerste opera, La Traviata, in Sneek. In de eerste acte, als de tenor zijn grote aria heeft gezongen, gooit hij een wijnglas met zo’n typisch operagebaar de coulissen in. Toen ik vervolgens het geluid hoorde van een vallend plastic bekertje, was ik voor altijd verkocht. ”

“Opera doet een aanslag op je intellectuele en emotionele vermogens zoals geen enkele andere kunstvorm kan doen. Als je daar gevoelig voor wordt, kom je in een wereld waar het buitengewoon aangenaam toeven is. ” “Popmuziek is aan mij voorbijgegaan, ja. Ik heb nooit van herrie gehouden. Ik heb ook nooit geblowd. Eigenlijk ben ik altijd een heel nette jongen gebleven. ”

Job Cohen

“Ik ken hem nog uit de tijd dat we allebei in Groningen studeerden. Ik behoorde tot de studentenvakbeweging en hij tot de Progressieve Studenten Organisatie – dat was een beetje D66-achtig. Eens heb ik hem ervoor behoed dat hij een emmer stijfsel over zich heen kreeg. Wij waren ’s nachts aan het wildplakken voor de studentenvakbeweging, totdat we merkten dat achter ons iemand de nog natte affiches van de muren trok. Dat bleek een – lichtelijk aangeschoten – Job te zijn. Mijn plakploeg wilde hem als straf met stijfsel insmeren, maar ik heb hem met een waarschuwing laten gaan. ”

“Wat politiek betreft: Job is altijd een heel afgewogen, voorzichtige bestuurder geweest die probeert de clubs waar hij mee te maken heeft op één lijn te krijgen en te verzoenen. Zelf heb ik meer de neiging voor de muziek uit te lopen. ”

Chef Westelijk Halfrond

“Dat was een van mijn heimelijke genoegens. Vroeger had je bij het ministerie van Buitenlandse Zaken de Chef Westelijk Halfrond – een geweldige term. Ik zag hem al zitten, voor een grote wereldkaart. ”

Wouter Bos

“De fractievoorzitter van de PvdA. Sommigen denken dat hij de partijleider is, maar dat moet nog blijken. Wouter en ik voeren een – vriendschappelijke – discussie over waar het met de sociaal-democratische beweging naar toe moet en wat de beste manier is om de democratie in Nederland gestalte te geven. En daarin staan wij af en toe zéér scherp tegenover elkaar. ”

“Ik vind dat hij over democratie gevaarlijke en verkeerde opvattingen heeft. Ik vind dat de PvdA in deze periode, waarin allerlei ondoordachte voorstellen over zogenaamde politieke vernieuwing – zoals de gekozen burgemeester – de ronde doen, een geweldige kans heeft gemist om zich als principiële verdediger van de representatieve parlementaire democratie op te werpen. ”

Politieke ambities

“Ik ben op mijn 28ste gepolst voor het Kamerlidmaatschap, maar toen vond ik mezelf veel te jong en onervaren; daarna vond ik mezelf te oud en ervaren. Eén keer ben ik bijna in de Eerste Kamer terechtgekomen, maar toen heb ik mijn eigen glazen ingegooid. Ik woonde destijds in Eindhoven en ik had als tegenkandidaat een wethouder uit Oss. Zijn medestanders vonden dat hij veel beter dan ik – een import-Brabander immers – in Den Haag de Brabantse Zaak naar voren zou kunnen brengen. Toen heb ik de onvergetelijke fout gemaakt om op de gewestelijke vergadering scherp te vragen wat dat dan wel was, die ‘Brabantse Zaak’. En dat is me uiteraard niet in dank afgenomen. ”

Gevaarlijke denker

“Voor sommigen ben ik dat, omdat ik de neiging heb niet mee te praten met wat iedereen vindt, en dingen te zeggen die anders aan de aandacht zouden kunnen ontsnappen. En ach, gevaarlijk... Ik heb weleens over politicus Jacques de Kadt geschreven dat hij fanatiek was in zijn gematigheid; zoiets zou je van mij ook kunnen zeggen. ”Columnist

“Harry van Wijnen van Het Parool vroeg mij vijfentwintig jaar geleden. En tot mijn verbazing ging het heel goed. Wat het voor mij vooral fascinerend maakte, was dat ik mijn stukjes doorgaf aan de steno. ‘ Dit is het echte werk,’ zo voelde dat.“Waar ik wel een beetje trots op ben, is dat ik in al die jaren slechts één keer heb gemist – in 1983. Ik was zo ziek dat ik geen pen kon beethouden. In de krant stond toen ‘ Bart Tromp is ziek’, waarop een vriend onmiddellijk belde om te zeggen dat het dan wel héél erg moest zijn. ” “En ja, ik vind het nog altijd verschrikkelijk leuk, want het dwingt je voortdurend na te denken wat er aan de hand is en waar je wat over zou kunnen zeggen. En bovendien dwingt het je dat kort en krachtig te doen, en toch goed beargumenteerd. ”Hekelen/fileren

“Ik ben wel geneigd man en paard te noemen in mijn columns, maar ik kan me niet herinneren dat ik ooit iemand persoonlijk heb aangevallen. Ik heb mensen alleen aan de kaak gesteld vanwege opvattingen of daden. ”Pensioen

“Een columnist gaat niet met pensioen, en een wetenschapsbeoefenaar ook niet. Mijn voorbeeld is professor Leopold Vierkandt, die tot zijn 94ste in Keulen is blijven doceren. En néé, ik zie niet uit naar meer vrije tijd. Als je je leven zo inricht dat je de dingen die je van belang vindt pas ná je pensioen kunt gaan doen, dan heb je verkeerd geleefd. ”

Andrew Moskos

“Een Amerikaanse komiek. Ik had nog nooit van hem gehoord; dat is een wereld die ik niet ken. ”

Bart Tromp: ‘ Eigenlijk ben ik altijd een heel nette jongen gebleven.’FOTO’S MARK VAN DER ZOUW