De economie van massamoord

'Ruimen' betekent volgens Van Dale: 'ontdoen van hetgeen er is'. Men spreekt van 'een graf ruimen', maar in het geval van mond- en klauwzeer houdt 'ruimen' juist in dat er graven gevuld worden, indien men het 'geruimde' vee niet kan verbranden of verassen.

Het doden van alle levende vee in een straal van minstens anderhalve kilometer rond een plaats waar mond- en klauwzeer (MKZ) is geconstateerd of wordt vermoed, is de enige manier om de epidemie tot staan te brengen. Dat is het oordeel van geleerden in het maandblad Science en dat is de politiek van de Europese Unie. In Nederland en Europa zijn al vele tienduizenden gezonde dieren om deze reden gedood en het zullen er nog veel meer worden.

Dit alles als gevolg van een politieke beslissing die 'Europa' tien jaar geleden heeft genomen; de beslissing om het vaccineren tegen de ziekte te verbieden. Dit om de export van vlees naar de Verenigde Staten en Japan veilig te stellen. Deze landen weigeren vlees van dieren die ingeënt zijn tegen MKZ, omdat zulke dieren niet te onderscheiden zijn van dieren die door de ziekte zijn getroffen. Vóór die beslissing werd de hele veestapel in Europa jaarlijks gevaccineerd en was de ziekte dientengevolge in dit deel van de wereld nagenoeg verdwenen.

Deze politieke beslissing werd genomen in de wetenschap dat de veestapel in Europa dan tenminste eens in de tien jaar door een moeilijk beheersbare epidemie zou worden getroffen. De winst die met de export van ongevaccineerd vlees zou worden gemaakt, woog in de ogen van degenen die deze beslissing namen echter ruimschoots op tegen de kosten van zo'n epidemie.

Maar nu het zover is doet iedereen of de epidemie een onverwachte en onvoorspelbare natuurramp is, in plaats van een welbewust genomen risico. De kosten van die ramp worden nu breed uitgemeten. Ze zullen alleen al in Nederland in de miljarden lopen. De ophef over die kosten begrijp ik niet, en al helemaal niet de drang om deze uit publieke middelen te bestrijden. Ze zijn immers een fractie van de winsten die het vaccinatieverbod moet hebben opgebracht. Aangezien het risico van de epidemie genomen is om de winsten van de vleesproducenten te vergroten, ligt het voor de hand dat zij daar nu de prijs voor betalen.

Mond- en klauwzeer is geen dodelijke ziekte. De meeste dieren overleven. Het is ook een onnodige ziekte: vaccinatie is afdoende en maakt grote epidemieën onmogelijk. Vlees van dieren die zijn ingeënt of die de ziekte hebben gehad, is niet van slechtere kwaliteit dan dat van onaangetast vee. In Zuid-Amerika wordt het vee tegen MKZ ingeënt, maar niemand hoor ik klagen over het hier vrijelijk geïmporteerde Argentijnse rundvlees.

Ruimen is alleen maar een acceptabele manier om aan de MKZ-epidemie een eind te maken als er geen alternatief voorhanden was. Dat is er dus wel. De Europese Unie kan besluiten vaccineren weer verplicht te stellen, ook al betekent dat het verlies van exportmarkten.

Ethisch gezien is het onaanvaardbaar om gezonde dieren massaal te doden enkel en alleen om winst te maken met vleesexport naar de VS en Japan. De economische argumenten vóór export acht ik dubieus. Een paar jaar geleden mochten wij al meemaken hoe op winst beluste varkensboeren een epidemie van varkenspest lieten ontstaan die de Nederlandse belastingbetaler miljarden heeft gekost. Ook in dit geval zal de burger opdraaien voor de kosten van het Europese veebeleid.

De dooddoener die men nu dag en nacht kan beluisteren is dat diezelfde burger niet bereid is meer te betalen voor beter vlees. Nu, dat doet hij dankzij zulke georganiseerde rampen toch al, al komt dat niet in de prijs per ons tot uiting.

Vervolgens is het wel zo dat de burger bar slecht wordt geïnformeerd over de herkomst van het vlees dat hij koopt. Bij dit product zijn bijsluiters niet verplicht. Dat verhindert een bewuste keuze. In de derde plaats is in Europa van andere producten de prijs doodgewoon verhoogd zonder dat de consument daarover iets te zeggen had en zonder dat dit iets met de kwaliteit van het product te maken had. Bananen zijn sinds acht jaar in de Europese Unie twee keer zo duur als daarvoor, als gevolg van het Europese beleid de Europese markt af te schermen voor de wereldmarkt.

Het huidige Europese vleesbeleid is gebaseerd op een economie van massamoord. Het is moreel niet te verdedigen en economisch is het alleen rendabel zolang de burgers door de Europese Unie gedwongen worden voor de kosten op te draaien.

Bart Tromp