De regering blijft liegen

De regering blijft liegen

De PvdA gehoorzaamde. Dat was Een blunder van formaat, want de kwestie Irak gaat niet weg

Over een parlementair onderzoek naar de Nederlandse steun aan de oorlog tegen Irak hebben de regeringspartijen vóór de kabinetsformatie geregeld dat het er niet mag komen. Ik blijf dat vreemd vinden. Niet van het CDA, dat er niet van wil weten omdat de uitslag vernietigend zou zijn voor premier Jan Peter Balkenende. Wel van de ChristenUnie, die prat gaat op haar staatsrechtelijke ruggengraat, maar die bij de eerste kans op ministerszetels de Tweede Kamer het recht op onderzoek ontzegde. Nieuwe politiek.

De nieuwste politiek kwam echter van de PvdA, die het vanzelfsprekend vond te buigen voor het CDA teneinde mee te mogen regeren. Vorige week hoorde ik de kersverse woordvoerder Buitenland, Martijn van Dam, uitleggen dat het allemaal de schuld van de SP was. Als die niet had afgehaakt bij de formatie, hadden PvdA en SP samen kunnen voorkomen dat de PvdA capituleerde.

In werkelijkheid liet Balkenende Marijnissen weten de SP onaanvaardbaar te vinden als regeringspartner, ging Wouter Bos daar vervolgens mee akkoord en deed hij geen enkele poging de SP bij de formatie te betrekken.
Van Dam voerde vervolgens aan dat er voor zo’n onderzoek toch geen meerderheid in de Tweede Kamer was. Maar waarom moest de PvdA zich dan verplichten niet tot de minderheid van voorstemmers te behoren?
Ik kan voor deze vernederende voorwaarde alleen maar als verklaring bedenken dat de PvdA een onvoorwaardelijk vertrouwen in Balkenende als premier moest tonen. De PvdA gehoorzaamde. Een blunder van formaat, want de kwestie Irak gaat niet weg en zal het nieuwe kabinet blijven bezoeken.

Het eerste bewijs werd deze week geleverd door minister van Buitenlandse Zaken Maxime Verhagen. Hij schreef (met minister van Defensie Eimert van Middelkoop) een brief aan de Tweede Kamer, naar aanleiding van de documentaire van Reporter over de steun van het demissionaire kabinet-Balkenende I aan de oorlog.
De Nederlandse steun was, zo legde Verhagen uit, gebaseerd op de volgende overwegingen. Saddam Hoessein had zich niet gehouden aan resoluties van de Veiligheidsraad, met name resolutie 1441, die op 8 november 2002 unaniem was aangenomen. In een radio-interview verklaarde Verhagen vervolgens dat het hoofd van de VN-inspecteurs, Hans Blix, zelf had gezegd dat Irak niet meewerkte. Irak moest bewijzen dat het geen massavernietigingswapens meer had, en dat deed het niet. Op basis van de resoluties was militair geweld toegestaan.

Klinkklare leugens. Irak accepteerde de voorwaarden van resolutie 1441 op 13 november 2002. Op 27 november begonnen de VN-inspecteurs hun werk. Onder resolutie 1441 hadden zij veel verdergaande bevoegdheden dan in de oude van meteen na de Golfoorlog. Irak voldeed ook aan de eis in de resolutie de bewijzen te leveren dat het niet meer over ‘ massavernietigingswapens’ beschikte, in de vorm van ‘ een accurate, volledige en complete verklaring’.

Op 8 november arriveerde deze verklaring, die ongeveer twaalfduizend bladzijden telde, bij het VN-hoofdkwartier in New York. In zijn tussenrapportages heeft Blix steeds de druk op Irak aangehouden. Maar hij heeft nooit gezegd dat Irak zich niet aan resolutie 1441 hield, zoals de Nederlandse regering beweert.

Deze resolutie hield bovendien niet in dat bij niet nakoming door Irak zomaar door de een of andere staat tot militair geweld tegen Irak kon worden overgegaan. Dat blijkt uit de formulering van de resolutie, maar ook tijdens het debat erover. Unanieme aanvaarding was alleen mogelijk omdat de resolutie ‘ no hidden triggers’ bevatte, zoals de Amerikaanse VN-ambassadeur Negroponte toen verzekerde. Vandaar dat de VS en Groot-Brittannië later hun best deden een tweede resolutie aanvaard te krijgen, die wél toestemming gaf voor militair geweld.

Toen duidelijk werd dat zij maar twee van dertien andere leden mee zouden krijgen, zagen zij van stemming af en begonnen zij de oorlog buiten de VN om. Niet vanwege de redenen die Nederland zou aanvoeren, maar vanwege de ‘ onmiddellijke dreiging’ van de Iraakse ‘ massavernietigingswapens’. Balkenende heeft echter nagelaten Bush en Blair erop te wijzen dat zij om de verkeerde redenen de oorlog zijn begonnen.

Balkenende-IV, nu met PvdA en CU, heeft gisteren de leugens van Balkenende I overgenomen. Het gedraai van minister Verhagen over mogelijke Nederlandse steun aan een nieuwe oorlog buiten de VN om, nu tegen Iran, demonstreert dat de kwestie Irak niet over het verleden gaat.