Heimwee naar Thatcher

DE AMERIKAANSE minister van defensie William Perry herdefinieerde vorige week het conflict in voormalig Joegoslavie. Voor Washington is het niet langer een Servische aanvalsoorlog tegen de onafhankelijke staat Bosnie, maar een burgeroorlog in Bosnie - een burgeroorlog die nu door 'de Moslims' is verloren.

Sindsdien is de politieke situatie chaotisch. De Navo kondigde aan niet langer toezicht te houden op het vliegverbod en ontkende dat vervolgens; Unprofor verklaarde eens te meer de beschermde gebieden niet te beschermen. Honderden Unprofor-manschappen blijven gegijzeld door de Bosnische Serviers, al mag je dat niet zo noemen. De hulpkonvooien, waar het Unprofor allemaal om te doen is, rijden slechts op de voorwaarden van degenen die konvooien nodig maken. In de Veiligheidsraad sprak Rusland zijn eerste veto uit over een resolutie inzake voormalig Joegoslavie.

In West-Europa, vooral in London en Parijs, werd tevreden geconstateerd dat de Verenigde Staten het hoofd in de schoot hebben gelegd en dat de eenheid in de Navo is hersteld. De weg lag nu open naar een vreedzame oplossing, zo kon men in de kanselarijen van deze grote mogendheden vernemen. Het 'slikken of stikken'-vredesvoorstel van de 'contactgroep' zou nu in Servische richting worden opgerekt en dan zou er eindelijk een eind aan de oorlog komen.

Ondertussen heeft de 'contactgroep' vergaderd en een nieuw plan bedacht, dat volgens de uitleg van de een een confederatie van Servisch Bosnie met Klein-Joegoslavie mogelijk maakt, maar volgens andere leden nu juist precies hetzelfde is als het oude plan. Knoeieriger kan het niet en om de hele zaak nog belachelijker te maken kondigde een van de hoofdknoeiers, de Britse minister van buitenlandse zaken Douglas Hurd, aan dat opheffing van het wapenembargo tegen de Bosnische regering 'onvermijdelijk' was als de Bosnische Serviers het vredesplan nu nog niet zouden aanvaarden.

Dat dreigement uitte de 'contactgroep' ook in de zomer en de Bosnische Serviers hebben het vredesplan toen niet aanvaard, zoals ze het 'nieuwe' ook alweer hebben afgewezen. Na die eerste en herhaalde afwijzing ontstond de grootste ruzie in het Atlantisch bondgenootschap toen de VS, alweer maanden later, aankondigde op termijn ook werkelijk een eind te willen maken aan dat embargo.

Een andere hoofdknoeier, de Franse minister van buitenlandse zaken Juppe, meldt zojuist dat terugtrekking van Unprofor ook al onvermijdelijk is geworden. Dat is een late constatering, die echter niet vergezeld ging van ook maar enige gedachte hoe het dan verder moet, behalve de voor zoveelste keer geformuleerde toverspreuk dat het conflict aan de onderhandelingstafel moet worden opgelost.

Waar deze 'appeasement'-politiek toe leidt is duidelijk: de Serviers zullen de oorlog blijven verhevigen. Zo is het tot nu toe na elk door hen afgewezen vredesplan gegaan en er is geen reden te bedenken waarom het nu niet zo zou zijn. Zij hebben immers van niemand iets te vrezen en worden nu diplomatiek en militair fors gesteund door Rusland, dat graag gebruik maakt van de gratis gelegenheid die het Westen biedt om de eenheid in het Atlantisch bondgenootschap te versjteren en te doen alsof het nog een grote mogendheid is.

Na drie jaar lang blunder op mislukking en fiasco te hebben gestapeld, doen al deze politici nog steeds alsof ze het beter weten en alsof 'diplomatieke oplossingen' in het verschiet liggen, als maar van dreigen met geweld wordt afgezien - een denkbeeld dat Frederik de Grote lang geleden typeerde als muziek willen maken zonder instrumenten.

Nooit had ik gedacht heimwee te zullen krijgen naar Margaret Thatcher. Nu is het dan zover. Zij heeft Groot-Brittannie verpest en verarmd, maar zonder haar regeerden de generaals en admiraals nog over Argentinie (inclusief wat dan 'de Malvinas' zou heten) en voerden die nog steeds hun 'smerige oorlog' tegen de burgerbevolking.

Zonder Margaret Thatcher was Koeweit (en tegen deze tijd een groot deel van de kust van de Perzische Golf) in handen van een inmiddels van nucleaire wapens voorziene Saddam Hoessein geweest. Want het is buitengewoon twijfelachtig of de toenmalige Amerikaanse president George Bush zonder haar besliste aansporing tot militaire actie tegen de veroveraar van Koeweit had besloten. Dan hadden de VN-sancties een eerlijke kans gekregen, in plaats van de wapens - iets waar toen voor gepleit werd, veelal door dezelfde mensen die nu militair optreden tegen Servie uitsluiten omdat het onmogelijk, ongepast of ongewenst zou zijn.

De sancties tegen Irak zijn inmiddels een heel eind in hun vijfde jaar van kracht, maar iets opgeleverd hebben zij nog steeds niet - behalve dan de dood van vele duizenden Iraakse kinderen. Het aantal slachtoffers van de honderdurige oorlog steekt daar bescheiden bij af en betreft tenminste voornamelijk militairen.

Als Thatcher nog aan het roer had gestaan, dan hadden de Europese Unie, de Navo en de Verenigde Staten in een veel eerder stadium tot een harde en duidelijke politiek tegen Belgrado besloten. De kans op gewapend ingrijpen was dan reeel geworden, maar juist daardoor ook de waarschijnlijkheid dat honderdduizenden mensenlevens in het voormalig Joegoslavie waren gespaard.

Nu lopen er bijna veertigduizend man VN-troepen rond, die mogen aanzien hoe het moorden en plunderen verder gaat, terwijl zij uitgelachen, vernederd, vastgehouden, gechanteerd en beroofd worden door de plunderaars en moordenaars; de roverhoofdman Mladic komt in een gestolen Nederlandse VN-jeep kijken naar een niet gegijzeld, dus kennelijk vrijwillig vastzittend Nederlands Unprofor-detachement.

Margaret Thatcher beschikte over iets wat de huidige leiders van het Westen missen: zij kon nog onderscheid maken tussen goed en kwaad en zij had de moed van haar overtuiging.