Het gelijk van A.D. de Groot

Het gelijk van A.D. de Groot

de blik van de geleerde verried ontzetting: had deze rebellenleider hem tot op de eilanden achtervolgd!

bart tromp
De psycholoog A.D. de Groot, die vorige week op 91-jarige leeftijd overleed, moet aan mij een eigenaardige herinnering hebben overgehouden. In 1973 was ik verbonden aan de Technische Hogeschool Eindhoven (tegenwoordig de Technische Universiteit Eindhoven). Daar zou ik in het kader van het Studium Generale een college geven over ‘ Het maatschappijbeeld van de ingenieur’.
Maar op de afgesproken dag bleek de hal van het hoofdgebouw te zijn bezet door studenten, in het kader van één of ander verzet. Of ik mijn verhaal niet wilde houden voor de bezetters? Vooruit dan maar, want anders had ik voor een leeg auditorium gesproken. Op weg naar de hal werd ik krachtig onder druk gezet door vertegenwoordigers van het Universitair Gezag, die mij hel en verdoemenis voor mijn academische carrière in het vooruitzicht stelden.
Met luid gejuich werd ik door de opstandelingen verwelkomd. Zonder ook maar één woord aan hun actie vuil te maken, stak ik mijn verhaal af vanaf de trap in de hal. Halverwege zag ik op de galerij boven mij collega Willem Meuwese voorbijkomen, vergezeld van A.D. de Groot, herkenbaar aan zijn karakteristieke kop. Beiden keken ontzet op mij neer. Ik van mijn kant realiseerde me dat ik grote heibel kon ontketenen als ik zou wijzen en roepen: “Daar loopt A.D. de Groot, ” want die was toen zeer gehaat onder linkse studenten vanwege zijn vasthouden aan objectieve beoordelingen.
Na de lezing vertrok ik naar Amsterdam. In de trein spoedde ik mij door de eersteklascoupé. Daar zat A.D. de Groot. Aan zijn verbijsterde blik zag ik dat hij dacht dat ik hem was gevolgd.
De volgende dag vertrok ik met mijn vrouw naar Schiermonnikoog om mijn tante te bezoeken, die vele jaren de scepter had gezwaaid in de keuken van Hotel van der Werff. Op weg naar ons huisje daar kwamen wij op de Middenstreek A.D. de Groot tegen (die toen net het trapgevelhuis nabij Hotel van der Werff had betrokken, waar hij de rest van zijn leven heeft doorgebracht). De blik van de grote geleerde verried ontzetting: had deze rebellenleider hem tot op het eiland achtervolgd!
Opgehelderd is dit misverstand nooit. Dat spijt mij, omdat ik voor De Groot een grote bewondering koester. Allereerst vanwege zijn befaamde boek Methodologie, ruim veertig jaar later nog altijd onovertroffen als handleiding voor wetenschappelijk denken, en voor zindelijk denken in het algemeen.
De Eindhovense studenten in 1973 hadden er geen weet van dat De Groot al in de jaren zestig een voorvechter was van inspraak van studenten. Helaas heeft De Groot ook nog meegemaakt dat die, eenmaal ingevoerd, in 1996 de nek is omgedraaid op initiatief van de PvdA, met de wet MUB van minister Ritzen. 25 jaar eerder stemde dezelfde partij tegen de democratisering van de universiteiten – omdat die niet ver genoeg zou gaan.
Mijn bewondering geldt in de tweede plaats zijn baanbrekende werk om tot meer objectieve beoordelingen te komen in het onderwijs. In Vijven en zessen. Cijfers en beslissingen: het selectieproces in ons onderwijs (1966) hekelde hij de subjectiviteit waarmee kinderen wel of niet geschikt worden geacht voor bepaald onderwijs en pleitte hij voor objectieve toetsen op geschiktheid. Zo werd hij onder meer de vader van de Cito-toets. Maar geheel in strijd met een grondregel uit Methodologie is die inmiddels van meetinstrument verworden tot onderwijsdoel.
Het moet hem een gruwel zijn geweest dat de Tweede Kamer besloot dat universiteiten tot ‘ selectie aan de poort’ mochten overgaan. Dat besluit werd genomen in weerwil van alle onderzoek dat aantoont dat dit neerkomt op het opgeven van objectieve standaarden. Op het gebied van het wetenschappelijk onderwijs wordt onze volksvertegenwoordiging echter in meerderheid bevolkt door wijsneuzen en bijgelovigen. Zij denken dat je met een goed
gesprek wel kunt uitmaken of
iemand geschikt is voor een universitaire studie, of dat de kans
dat een studie succesvol wordt afgerond groter is als je hogere cijfers op je eindexamen hebt gehaald.
Een paar maanden geleden berichtte de Universiteit Leiden, waarvan het obscurantistische bestuur geijverd had voor ‘ selectie aan de poort’, dat zo’n selectie bij nader inzien averechts werkt. Dat heeft De Groot nog kunnen lezen, niet dat minister en Kamer op hun onverantwoordelijke keuze terug zijn gekomen.