Het ontbrekende debat

Het ontbrekende debat

geen enkele partij heeft de kiezers voorstellen geoffreerd over hoe het verder moet met europa.

bart tromp
Naast verzorgingsstaat en onderwijs zou buitenlandse politiek een centrale rol moeten spelen in de verkiezingsstrijd. Daarvan is geen sprake.Het lijkt wel of Nederland met niemand in de wereld iets te maken heeft.
Het eerste onderwerp waarbij dit opvalt, is Europa. Bij een ondoordacht referendum werd het ontwerp voor een ‘ grondwettelijk verdrag’ vorig jaar verworpen. Aangezien dat verdrag over van alles ging, weet niemand welke onderdelen ervan toen wel aanvaardbaar waren voor de kiezers en welke niet. Nu doen alle politieke partijen alsof alles wat dat er in stond categorisch is verworpen. Daarmee is de kwestie Europa kennelijk afgehandeld. Geen enkele partij heeft de kiezers voorstellen geoffreerd over hoe het verder moet met Europa.
De SP heeft er zelfs een thema van gemaakt: de andere politieke partijen moeten verklaren dat ze een nieuwe versie van dat ontwerpverdrag hoe dan ook afwijzen. Maar dat is een onhoudbare stelling. Nederland kan zich niet onttrekken aan de discussie hoe de besluitvorming van een lichaam dat begon met zes lidstaten en er nu 27 telt, te organiseren. Evenmin kan ons land zich buiten spel zetten bij een al even noodzakelijke discussie over de mate waarin zaken beter op Europees dan wel beter op nationaal niveau kunnen worden besloten.
Alle grote partijen gedragen zich in deze verkiezingsstrijd op dit punt echter als struisvogels. Ze verschuilen zich achter de uitslag van het referendum in plaats van voorstellen te doen hoe het dan wel moet met Europa.
Het tweede onderwerp is oorlog en vrede. Nederland is sluipenderwijs een oorlogvoerende staat geworden. Eerst ging het om ‘ vredeshandhaving’, een in Bosnië dubbelzinnig geworden begrip. Met Kosovo werd het gewapende strijd, al mocht het niet zo heten. In Irak liep het goed af, maar het was geen peacekeeping. Dat is het nog minder in Afghanistan. Daar is Nederland betrokken in een oorlog, die niet goed gaat. Vijf jaar na de verovering van Kaboel zijn de taliban aan de winnende hand, dankzij de onnozele politiek van president Bush jr., die dacht dat het ‘ verslaan’ van het taliban-regime het probleem had opgelost – in het eerste jaar na de overwinning trokken de VS geen dollar op de begroting uit om het nieuwe regime van de democratisch gekozen president Karzai te steunen.
Een aantal lidstaten van de Navo heeft nu taken overgenomen, om de Amerikaanse strijdkrachten te ontlasten, maar het GroenLinks- Kamerlid Karimi stelt in haar net verschenen boek over Afghanistan terecht dat een militaire oplossing niet mogelijk is.
Ik was begin dit jaar met moeite geen tegenstander van de Nederlandse deelname aan wat toen nog een wederopbouwmissie heette. Maar is het niet verbijsterend dat de grote politieke partijen helemaal niet aan de orde stellen hoe het verder moet, nu de oorspronkelijke uitgangspunten achterhaald zijn? Naar mijn opvatting moeten wij – het Westen – ofwel veel meer, ofwel veel minder gaan doen in een van de meest mislukte staten ter wereld. Hebben de kiezers op zulke stellingnames geen recht?
Over een laatste punt heb ik regelmatig, als één van de weinigen, in de afgelopen jaren geschreven. Het is de steun van de kabinetten Balkenende aan de Amerikaanse aanvalsoorlog tegen Irak. Die steun was even huichelachtig als goedkoop: de Nederlandse regering verklaarde de oorlog voor gerechtvaardigd – achteraf, en zonder er aan mee te doen. Een open debat in de Tweede Kamer over de argumenten waarom het kabinet Balkenende zijn steun aan een aanvalsoorlog in strijd met het internationale recht gaf, is door de fracties van CDA, VVD en LPF tot op de dag van vandaag onmogelijk gemaakt.
Het burgerinitiatief ‘ Openheid over Irak’ heeft deze kwestie aan de vooravond van de verkiezingen in een aantal lezenswaardige open brieven aan het adres van de huidige minister-president alsnog aan de orde gesteld (www.OpenheidOverIrak.nu). Het wijst erop dat de regering eerst de dreiging van Iraakse ‘ massavernietigingswapens’ als argument aanvoerde, en zich vervolgens in een baaierd van gelieg en gedraai begaf.
Premier Balkenende beriep zich op geheime informatie die hij persoonlijk van premier Blair had gekregen. Hij weigert tot op de dag van vandaag opening van zaken te geven. Dit tekent hem als een laffe man die weigert zijn politieke verantwoordelijkheid te nemen in een zaak van oorlog of vrede.