Het schandaal van de formatie

VOOR HET EERST is het in de Nederlandse democratie een gekozen volksvertegenwoordiger door aanhoudende anonieme bedreiging van hem en zijn familie onmogelijk gemaakt zijn ambt uit te oefenen. Sinds de moord op Pim Fortuyn kan Ad Melkert en kunnen zijn vrouw en kinderen zich niet meer vrijelijk bewegen.

Vorige week bekende Kamerlid Femke Halsema (GroenLinks) dat ze de ongrondwettige 24-uursbelichting van Volkert van der G., verdacht van de moord op Fortuyn, niet in de Tweede Kamer aan de orde had durven stellen, omdat ze al genoeg doodsdreigingen uit de hoek van Fortuyn-liefhebbers had gekregen. Ook andere politici worden uit dezelfde hoek nog steeds bedreigd, evenals journalisten.

Dit is niet een bedreiging van de politieke democratie. Het is - veel erger - een ernstige aantasting ervan. Als gekozen volksvertegenwoordigers systematisch met de dood worden bedreigd en journalisten onder druk worden gezet om het vrije woord achter te houden, dan is er geen sprake meer van democratie.

De basisvoorwaarde, vrijheid van meningsuiting, bestaat onder zulke omstandigheden niet meer.

De situatie van Melkert kwam aan het licht toen uitlekte dat hij wordt voorgedragen als bewindvoerder bij de Wereldbank. Karakteristiek was de reactie van de Lijst Pim Fortuyn: dit was 'achterkamertjespolitiek'. Een verwijt afkomstig van een club die niet eens een voorkamer kent en bijvoorbeeld iemand zonder enige politieke en bestuurlijke ervaring en macro-economische kennis voordraagt als minister van Economische Zaken omdat hij buurman van vice-fractievoorzitter Ferry Hoogendijk is.

Ad Melkert is voor deze functie bij de Wereldbank zonder meer gekwalificeerd, met zijn achtergrond bij de Novib, als gerespecteerd parlementarier en financieel woordvoerder en als bekwaam oud-bewindsman. Zijn mogelijke vertrek is een groot verlies voor de PvdA. Maar het is bovenal schandelijk en beschamend dat hij hiervoor ook is voorgedragen omdat hem het politiek functioneren in Nederland onmogelijk wordt gemaakt.

Men zou verwachten dat een nieuw kabinet met daarin een nieuwe partij die onveiligheid en criminaliteitsbestrijding bovenaan in het vaandel voert, tegen deze ondermijning van de democratie scherp stelling zou nemen. De LPF heeft echter op geen enkele manier afstand genomen van de terreur waaronder Melkert, zijn gezin en vele anderen lijden. Integendeel: de LPF heeft er alles aan bijgedragen om deze terreur te rechtvaardigen.

Dat begon al met de uitspraak 'de kogel kwam van links' van toenmalig LPF-voorzitter Peter Langendam, gevolgd door Hoogendijk, die ook op de televisie zonder een spoor van bewijs de verantwoordelijkheid voor de moord op Fortuyn bij 'links' legde.

Dezelfde Hoogendijk betoogde zaterdag in de Volkskrant dat met de LPF in de regering 'herstel van fatsoen' was te verwachten. Zijn interviewers maakten geen vraag vuil aan zijn ophitserij, maar informeerden evenmin wat 'fatsoen' inhoudt voor een man die poseerde als 'onafhankelijk' hoofdredacteur van Elsevier, maar zich in het geniep liet betalen door een grote oliemaatschappij voor 'advies' en door Freddy Heineken om toespraken voor Hans Wiegel te schrijven.

De LPF heeft niet het fatsoen gehad publiekelijk te verklaren dat het daadwerkelijk bedreigen van politici en journalisten die het niet met Fortuyn eens waren, onaanvaardbaar is, noch opgeroepen daarmee te stoppen. Of dat zou hebben geholpen weet ik niet - wie eenmaal de geest uit de fles heeft laten ontsnappen, propt die er maar zelden weer in terug. Maar zo'n stellingname zou tenminste duidelijk hebben gemaakt dat de LPF de beginselen van de rechtsstaat aanvaardt. Maar dit heeft de LPF niet gedaan, evenmin als haar bewindslieden - die meestal na na de verkiezingen snel lid van deze 'partij' zijn geworden - hieraan een woord hebben vuilgemaakt.

Nu de LPF dat niet heeft gedaan, zou het - dat heb ik al eerder geschreven - op de weg van VVD en CDA hebben gelegen hun coalitiepartner pas te accepteren als deze duidelijk afstand had genomen van deze aantasting van de politieke democratie. Dat geldt voor de VVD, met haar leider Gerrit Zalm, eerst naar eigen zeggen te laf om een eind aan Paars II te maken, en nu te laf om voor fatsoen en democratie op te komen. Het geldt evenzeer voor het CDA, dat zich zo gaarne profileert met de nadruk op 'normen en waarden'.

Heren Jan Peter Balkenende en Zalm, is het niet in strijd met de normen en waarden van een beschaafde samenleving dat politici en journalisten met de dood worden bedreigd - met de stilzwijgende instemming van uw coalitiepartner en, als u er zelf niets van zegt, ook met uw stilzwijgende instemming?

Waarom houdt u daarover uw mond, alsof het de gewoonste zaak van de wereld is? Waarom doet u daar niets tegen?