Historische lessen



Voor de uitzending van Buitenhof op 11 maart 2007 had socioloog Gabriël van den Brink een stelling voor de PvdA bedacht. Volgens hem was het de centrale opgave voor het nieuwe kabinet te verhoeden dat de pvv van Wilders (nationalisme) en de sp van Marijnissen (socialisme) elkaar zouden vinden in een nationaal-socialisme.

Zoiets was tenslotte eerder gebeurd. Een verbijsterde Jan Marijnissen reageerde met de opmerking dat juist socialisten de voornaamste politieke tegenstanders en slachtoffers van het nationaal-socialisme waren geweest.

Een dag eerder had de fractievoorzitter van de PvdA in de Eerste Kamer, Han Noten, in NRC Handelsblad de Republiek van Weimar ook al als schrikbeeld opgevoerd. ‘Bondskanselier Ebert is het regeren onmogelijk gemaakt door links, niet door rechts. Het midden was de enige plek waar partijen nog bestuurlijke verantwoordelijkheid namen. (…) Zo is dat land onbestuurbaar geworden en is de republiek in 1933 gevallen.’

De sociaal-democraat Friedrich Ebert was de eerste president (Reichspràsident) van de Republiek van Weimar. Een bondskanselier bestond niet, de republiek was een parlementaire democratie waarin de regering onder leiding van een rijkskanselier het vertrouwen van de Rijksdag moest genieten. De tragiek was dat noch de communisten,
noch de rechtse partijen ¬ waarvan de nsdap de grootste zou worden ¬ de republiek als zodanig accepteerden. De spd en de centrum-democratische partijen waren de enige die de democratie principieel ondersteunden.

Wat wilde Noten met zijn warrige en onjuistebetoog eigenlijk beweren? Ik kan er alleen maar uit opmaken dat hij de sp de rol van de communisten, de kpd, heeft toebedeeld, een partij die erop uit was de parlementaire democratie te ondermijnen en daartoe samen optrok met de nationaal-socialisten. Maar in datzelfde interview noemt hij de sp in Brabant en Limburg ‘de nieuwe kvp’, omdat deze daar maatschappelijk zo goed geworteld is.

Voor de top van de PvdA is de sp de voornaamste vijand geworden. Daarom klemt men zich vast aan karikaturen over het oorspronkelijk maoïstische karakter van de sp en de alleenheerschappij van Marijnissen. Een partij die haar succes dankt aan het feit dat ze nog nooit regeringsverantwoordelijkheid heeft gedragen (Noten weer).

De sp is echter allang een doodnormale sociaal-democratische partij, die op lokaal niveau bewezen heeft bestuursverantwoordelijkheid te kunnen dragen. Wat Noten en anderen nog steeds niet onder ogen zien, is dat de onder Wim Kok begonnen ‘vernieuwing’ van de PvdA bovenal ideologische verrechtsing en organisatorische zelfdestructie heeft ingehouden. Deze koers is onder Wouter Bos voortgezet. Dat heeft de sp in staat gesteld een terrein te bezetten dat traditioneel was voorbehouden aan de PvdA.

Noten meldt dat ‘we’ als PvdA ervoor gekozen hebben om tegen onze kiezers in met cda en cu een regering te vormen. Een onthullende zin.De top van de PvdA heeft dus met de verkiezingsuitslag op zak besloten om hoe dan ook zonder de sp regeringsverantwoordelijkheid te gaan dragen ¬ dit in de veronderstelling dat verdwaalde
kiezers wel weer van de sp naar de PvdA terugkeren als zij zien hoe goed de PvdA als bijwagen van het cda kan optreden.

De groei van de sp is een product van de verrechtsing van de PvdA. Daarom wordt het tijd dat de PvdA het realisme opbrengt om de sp serieus te nemen als zusterpartij, in plaats van deze te verdoemen omdat ze staat voor zaken die de PvdA al een tijd geleden heeft opgegeven.

Tromp, Bart_Column_Historische lessen_SD2007-4.pdf (0 B)