In Memoriam Bart Tromp (bijzondere uitgave S&D)
Bart Tromp was een monument: een eigenzinnig sociaal-democraat met een sterk innerlijk kompas, ongevoelig voor vluchtige modes, denkend en handelend vanuit solide sociaal-democratische beginselen en opvattingen. Zijn magnum opus – en dissertatie tegelijk – heeft betrekking op de ontwikkeling van die beginselen; van het eerste programma, dat van de Sociaal-Demokratische Bond uit 1882, tot het PvdA beginselprogram van 1977. Het programma van 1959 was onmiskenbaar zijn favoriete document in de serie van zeven.
Met zijn scherpe pen en vaak dwarse opvattingen – dat wil zeggen: dwars ten opzichte van de gangbare - ontzag hij de politieke gezagsdragers niet. Decennialang schreef Tromp kritisch over de Nederlandse sociaal-democratie – in de tijd van de demonstraties tegen plaatsing van kruisvluchtwapens, maar ook in de tijd van Kok en de paarse coalitie. De onderwijspolitiek van de PvdA kon in het bijzonder op zijn kritische pen rekenen; van hem is de karakterisering van het onderwijs als de sovjetzone van de Nederlandse samenleving.
Met zijn scherpe pen en vaak dwarse opvattingen – dat wil zeggen: dwars ten opzichte van de gangbare - ontzag hij de politieke gezagsdragers niet. Decennialang schreef Tromp kritisch over de Nederlandse sociaal-democratie – in de tijd van de demonstraties tegen plaatsing van kruisvluchtwapens, maar ook in de tijd van Kok en de paarse coalitie. De onderwijspolitiek van de PvdA kon in het bijzonder op zijn kritische pen rekenen; van hem is de karakterisering van het onderwijs als de sovjetzone van de Nederlandse samenleving.
Voor de Wiardi Beckman Stichting is Bart Tromp in de afgelopen drie decennia van onschatbare waarde geweest. Hij vormde eerst de ‘Eindhovense’, later de 'Haagse' afdeling van de WBS en trad dikwijls als gangmaker en inspirator op. Vanaf april 1978 was hij als redacteur verbonden aan Socialisme & Democratie. In 1977 richtte hij samen met Arie de Jong de Werkgroep Partijpolitieke Processen van de WBS op, waarvan hij sindsdien voorzitter is gebleven.
In 1979 nam hij samen met Jan Bank en Martin Ros het initiatief voor de uitgave van het Jaarboek voor het democratisch socialisme, dat na enkele jaren samen met de WBS werd uitgegeven en waarvan hij tot en met het 25ste deel, over Rotterdam, redacteur bleef. Het jaarboek had bij de oprichting een duidelijke missie: het wilde de ideologische verstarring van de periode van Nieuw Links doorbreken. En het wilde de historische belangstelling voor en kennis van het socialisme in Nederland doen herleven - in het bijzonder van de reformistische, sociaal-democratische hoofdstroom.
In WBS-verband droeg Bart Tromp bij aan conferenties en discussiebijeenkomsten en leverde hij met grote regelmaat bijdragen aan het maandblad en het jaarboek. Hij richtte zijn aandacht op het vraagstuk van de partijorganisatie, kritisch als hij was over de teloorgang van democratisch-constitutionele verhoudingen in de PvdA. Maar daarnaast schreef hij over de ontwikkeling van de democratie, het kapitalisme, het onderwijs, de internationale politiek en cultuurpolitieke vraagstukken. Hij was wars van hedendaagse ideeën over democratische vernieuwing en verdedigde principieel de uitgangspunten van de representatieve democratie. Hij verzette zich in woord en geschrift tegen de Amerikaanse interventie in Irak; dat de PvdA een onderzoek naar de Nederlandse steun aan die interventie niet doorzette, was hem een doorn in het oog.
Tromp was een wetenschapsman, politicoloog en socioloog, bekend van zijn biografie over Karl Marx, zijn handboek over de wetenschap der politiek en zijn werk over de theorie van het wereldsysteem. Hij was bovendien een columnist van formaat. Hij schreef in zijn columns – in Het Parool, Elsevier en De Gelderlander - niet alleen over politiek en politieke theorie, maar ook regelmatig over een van zijn grote liefdes: de opera. In 2004 verscheen naar aanleiding van het feit dat hij 25 jaar als columnist aan Het Parool was verbonden: 'Hoe de wereld in elkaar zit. 25 jaar maatschappij, politiek en cultuur'.
In zijn kritiek kon hij scherp en ongemakkelijk zijn, voor zijn vrienden was hij een hartelijk en charmant levensgezel, die over een sterk geheugen en een grote voorraad anekdotes beschikte. Wij, die in de afgelopen jaren met hem samenwerkten, soms in scherpe discussies en polemiek, soms in vrolijke harmonie, verliezen in hem een intellectuele gesprekspartner van formaat en een gewaardeerde en dierbare vriend.
- Auteur
- J.Th.J. van den Berg , Immanuel Wallerstein , Arie van der Vlis , Paul van Velthoven , Hylke Tromp , Heleen Tromp , Greetje Tromp , Willemien Tromp-Brattinga , Margo Trappenburg , Fred van Staden , Monika Sie Dhian Ho , Felix Rottenberg , Willem Minderhout , Dick Leutscher , M. Krop , Ruud Koole , Paul Kalma , Arendo Joustra , Arie de Jong , Richard 't Hart , Eric Goeman , Mare Faber , Hans Daalder , Job Cohen , Robbert Baruch
- Verschenen in
- Socialisme & Democratie
- Datum verschijning
- 16-07-2007