Killing Fields in Kosovo

LUCHTAANVALLEN van de Navo op Klein-Joegoslavie waren onvermijdelijk nadat het regime in Belgrado het Akkoord van Rambouillet had afgewezen. Onvermijdelijk, niet omdat de Kosovaren geholpen moesten worden, maar omdat anders de geloofwaardigheid van de Navo verdwenen was. Wie altijd dreigt, maar nooit iets doet, maakt zichzelf onmogelijk. In deze positie was de Navo terecht gekomen omdat president Milosevic het vorige akkoord over Kosovo volgens een vertrouwd patroon al aan zijn laars was begonnen te lappen, nog voordat de inkt van de ondertekening droog kon zijn.

Politieke onvermijdelijkheid is een raar begrip, want die onvermijdelijkheid is uiteindelijk willekeurig, zeker als het gaat om de eraan verbonden consequenties. Deze zijn door de Navo teruggebracht tot een instrument: luchtaanvallen. Instrument waartoe? Het antwoord luidt: na flinke klappen uit de lucht beseft Milosevic dat hij het Akkoord van Rambouillet wel moet tekenen, of - wereldwijzere versie - heeft hij tegenover zijn achterban het excuus om dat akkoord te onderschrijven.

Over wat er moet gebeuren als Milosevic zich niet onder de indruk toont van een luchtoffensief, neemt de Navo radio-en televisiestilte in acht. Net als acht jaar geleden bij de Golfoorlog is de luchtoorlog begonnen om een oorlog op de grond overbodig te maken.

Geen enkele Navo-lidstaat is nu bereid grondtroepen naar Kosovo testuren. Logistiek en geografisch is dat bovendien voorlopig onmogelijk. President Clinton deed er goed aan zijn landgenoten op de kaart aan te wijzen waar Kosovo ligt: een door bergen en heuvels geisoleerd gebied in de Zuidelijke Balkan, zonder gemakkelijk begaanbare toegangswegen.

Op korte termijn zou de Navo alleen luchtlandings- en luchtmobiele eenheden van tenminste bataljonsomvang kunnen stationeren bij bedreigde steden en nederzettingen, die dan vanuit de lucht bevoorraad en ondersteund zouden moeten worden.

Dit zou het Joegoslavische leger dwingen tot concentratie van eigen troepen voor de aanval op zulke enclaves, waardoor zij uiterst kwetsbaar zouden zijn voor Navo-luchtaanvallen.

Maar tot uitvoering van dit Dien Bien Phoe-scenario acht ik de Navo niet bereid. (In Dien Bien Phoe mislukte dit scenario, dat is bekend. Maar de luchtoorlog stond toen nog in zijn kinderschoenen en de Franse bevelhebber, generaal Navarre, koos ook wel de domste lokatie om de Vietminh tot een groot offensief uit te dagen.)

De strategie van de Navo heeft nu een open einde. Als Milosevic niet inbindt gaat het bombarderen verder. En dan? Nog verder. In Irak wordt een overeenkomstige strategie al acht jaar toegepast, zonder enig uitzicht op resultaat.

Met de vermoedelijke reactie van Belgrado is in deze strategie kennelijk geen rekening gehouden, noch met politieke effecten elders.

Op militaire gronden is het volstrekt begrijpelijk dat er luchtaanvallen zijn ondernomen op Joegoslavische bases in Montenegro. Vorig jaar is daar echter Milosevic' zetbaasje Momir Bulatovic weggestemd en een pro-Westerse regering aan de macht gekomen. Sindsdien probeert Milosevic langs slinkse wegen deze regering weg te werken.

In Montenegro bestaat de dreiging van een burgeroorlog. Luchtaanvallen brengen die dichterbij. Mogelijke politieke stappen van Navo en EU om de berg- en dwergstaat (minder inwoners dan Luxemburg, maar wel de enige opening van Servie naar zee) van Servie los te weken zijn belangrijker dan bombardementen.

Nu heeft Milosevic het voordeel dat hij maar naar CNN hoeft te kijken of de International Herald Tribune te lezen, om te weten wat de Navo van plan is. Inmiddels is zijn antwoord bekend. Vorige week 'zuiverde' hij voor de vijfde of zesde keer (ik ben de tel kwijt) sinds het begin van de oorlogen in voormalig Joegoslavie de top van de Joegoslavische krijgsmacht. De nieuwe bevelhebbers traden aan met het program en de overtuiging in een week het gewapend verzet van de Kosovaren voorgoed te breken. De voorbereidingen tot deze operatie waren allang voor het luchtoffensief van de Navo genomen.

Alles wijst erop dat deze actie op niets meer of minder is gericht dan het verdrijven en vermoorden van de Albanese bewoners van Kosovo. Net als indertijd in Bosnie bombardeert en beschiet het geregelde leger wat het maar kan en is het moorden en terroriseren uitbesteed aan paramilitaire eenheden, als die van de voormalige Bijlmerbajesklant Arkan.

Het grote verschil met Bosnie is dat Milosevic zich nu niet meer achter Karadzic en Mladic kan verschuilen. Door Kosovo in een Killing Fields voor Albanezen te veranderen heeft hij het Akkoord van Rambouillet begraven. Zijn doodseskaders hebben immers definitief een punt gezet onder de illusie dat Kosovaren burgers van Joegoslavie zouden kunnen zijn. Gesneuveld is daarmee ook de illusie dat de Navo als onpartijdig scheidsrechter tussen Belgrado en de Albanese Kosovaren op kan treden.

In deze situatie dient de Navo juist alle mogelijke militaire steun aan de Kosovaren te geven en aan te sturen op de val van Milosevic. Dat laatste is een noodzakelijke (maar helaas geen voldoende) voorwaarde voor rust en vrede op de Balkan.