Klein-Servie?

WAAROM eigenlijk niet? Wat heeft het 'parlement' van de Bosnische Serviers tegen het plan-Owen/Vance? Of eerder nog: waarom hebben deze volksvertegenwoordigers er niet mee ingestemd? Ja, dan hadden zij zich verplicht een deel van het veroverde gebied weer te ontruimen. Verplicht! Op papier! Volgens de logica van deze oorlog zou er weer een geheel nieuw plan moeten worden bedacht en zouden er ten minste zeven resoluties van de Veiligheidsraad moeten worden opgesteld en aangenomen, voordat zelfs maar over het nakomen van die verplichting gesproken zou kunnen worden.

Maar het 'parlement' tekende niet; weer niet. Daarmee kreeg het een veel geduchter tegenstander over zich heen dan de Verenigde Naties, de EG of de Verenigde Staten: Slobodan Milosevic. Deze maakte onmiddellijk een eind aan alle steun die hij de Bosnische Serviers verschafte, wat des te opmerkelijker is omdat tot eergisteren Klein-Joegoslavie uit alle macht ontkende dat het ook maar iets te maken had met de strijd van de Bosnische Serviers.

De roverhoofdmannen van de andere kant van de Drina mogen niet meer naar hun luxe suites in Belgrado en de Klein-Joegoslavische media schreeuwen plotseling moord en brand over het opblazen van moskees in Banja Luka. Plotseling blijkt de eenheid van de Serviers een mythe en is de aloude tegenstelling tussen de 'precani' Serviers en 'srbijanci' Serviers, dat wil zeggen tussen die buiten en die binnen het oude koninkrijk Servie, duidelijker dan de veronderstelde Groot-Servische eenheid.

Algemeen wordt aangenomen dat twee factoren Milosevic ertoe gebracht hebben het plan-Owen/Vance te accepteren: de sancties en de dreiging van de Verenigde Staten om in te grijpen. Als dit zo is, dan is het een gegeven waarover niet genoeg kan worden nagedacht.

Twee jaar lang hebben de grote mogendheden, de EG en de VN steeds maar weer ongevraagd om het hardst geroepen dat er geen sprake kon zijn van militair ingrijpen in het voormalige Joegoslavie. Twee jaar lang zijn er resoluties van de Veiligheidsraad aangenomen om de voornaamste boosdoener economisch te isoleren en te treffen, zonder dat zulke maatregelen werden uitgevoerd. Dat alles heeft tot niets geleid. Integendeel: in feite is deze politiek erop neergekomen dat elke maand weer een internationale vrijbrief werd afgegeven om met het plunderen, roven, verjagen, verkrachten, martelen en moorden door te gaan. Hoe zou het zijn gegaan als indertijd de stappen waren genomen die Milosevic nu tot zijn draai hebben gebracht?

De weigering van het Bosnisch-Servische 'parlement' had moeten worden opgevat als het einde van het nu al maandenlang durende getraineer aan de onderhandelingstafel. Maar dat is niet gebeurd. Geschrokken van de eigen flinkheid wist de internationale gemeenschap niet hoe gauw ze moest capituleren voor de volgende vertragingsmanoeuvre: een 'referendum' onder de Bosnische Serviers. Over het democratisch gehalte van zo'n 'volksstemming' in een gebied dat etnisch 'gezuiverd' is, kan men zich geen vreugdevolle voorstelling maken.

Kern van de zaak is dat het politieke initiatief alweer verloren is gegaan en nu in handen van Milosevic ligt. Diens voorstel in plaats van het 'referendum' een gezamenlijke zitting van alle Servische parlementen zich te laten uitspreken over het plan-Owen/Vance, is van een adembenemende brutaliteit. Het gaat dan om het Servische parlement (gekozen door een bevolking die blijkens opiniepeilingen keurig in de pas van de regeringsmedia marcheert), het 'parlement' van de Krajina, het door 'precani' Serviers bezette deel van Kroatie (dat door Milosevic werd opgevuld toen het vorige parlement hem niet wilde volgen) en het 'parlement' van de Bosnische Serviers. Waarom het parlement van Montenegro meedoet, is niet duidelijk, want Montenegrijnen zijn strikt genomen geen Serviers.

Terwijl de staatslieden van Europa bijna huilen van opluchting, omdat ze dank zij Milosevic alweer niets hoeven te doen, maakt de laatste met deze manoeuvre duidelijk dat er geen sprake van is dat hij zijn doel: Groot-Servie, heeft opgegeven. Door akkoord te gaan met de nieuwste vertragingstactieken van Milosevic en de Serviers is weer een verdere stap gezet op die weg. De oorlog in voormalig Joegoslavie is er tot nu toe een geweest van voldongen feiten en niets wijst erop dat daarin verandering komt.

Het moet voor sommigen een leerzaam schouwspel zijn. Het zou mij niets verbazen als binnenkort Saddam Hoessein - die zijn MiGs weer kan laten vliegen dank zij de levering door Klein-Joegoslavie van reserve-onderdelen - in Koerdistan ook eens voor een 'voldongen feit' zorgt. Langzamerhand wordt het sommigen duidelijk wat je je allemaal kan permitteren in de nieuwe wereldorde.