Langer in Irak is heilloos

Langer in Irak is heilloos

als die 2800 man Iraakse veiligheidstroepen het nu nóg niet kunnen, dan ook niet over zes maanden.

bart tromp

In juni 2004 besloot de Nederlandse regering voor de vierde en laatste keer de bijdrage van Nederlandse militairen aan de multinationale troepenmacht (MNF) in Irak te verlengen, tot half maart 2005. Zo zouden zij in deze periode een bijdrage kunnen blijven leveren aan de stabiliteit in Irak tot en met de verkiezingen en de daaropvolgende vorming van een gekozen regering. Het was een dubieuze beslissing, getuige de vreemde cirkelredenering in het regeringsbesluit. Daarin werd gesteld dat een veilige en stabiele situatie in Irak essentieel is voor de politieke wederopbouw en daarna dat soevereiniteitsoverdracht en verkiezingen een cruciale stap zijn op weg naar een veilig en stabiel Irak. Die soevereiniteitsoverdracht volgde 30 juni vorig jaar en heeft de veiligheidssituatie helemaal niet verbeterd. Die verslechtert meer en meer. Vorige week verklaarde de commandant van de Amerikaanse landstrijdkrachten in Irak dat de toestand in vier van de achttien provincies van dien aard is dat verkiezingen er onmogelijk zijn. In deze vier provincies woont ongeveer de helft van de Iraakse bevolking. De verkiezingen zullen de veiligheidssituatie net zomin verbeteren als de soevereiniteitsoverdracht dat heeft gedaan. Ten grondslag aan het regeringsbesluit lag ook een groot optimisme over de leidende rol die de Verenigde Naties zouden spelen. Daarvan is evenmin iets terechtgekomen. Volgens de regering kwam bij de soevereiniteitsoverdracht een eind aan de bezetting. Maar dat is een fictie die niemand in of buiten Irak gelooft. De Verenigde Staten maken nog steeds de dienst uit. De MNF opereert formeel op basis van een VN-resolutie, maar is uiteindelijk onderdeel van Centcom, het Amerikaanse Central Command.

Een belangrijke reden om de Nederlandse bijdrage aan de MNF nog eens te verlengen was de verdere opleiding van de ruim 2800 Iraakse veiligheidsfunctionarissen die inmiddels door de Nederlanders in ‘ onze’ provincie waren opgeleid en die geleidelijk de taken van de Nederlandse troepen over zouden nemen. De Tweede Kamer stemde in met het besluit. De VVD begon niettemin al gauw te zeuren over weer een verlenging, ‘ om het karwei af te maken’. Maar als die 2800 man Iraakse veiligheidstroepen nu nóg niet de taken van veertienhonderd Nederlanders over kunnen nemen, kunnen ze dat ook niet na nóg eens zes maanden. Het VVD-standpunt houdt in dat Nederland onderdeel blijft van de Amerikaanse bezettingsmacht (want dat is de zogenaamde multinationale strijdmacht) totdat de Amerikanen het voor gezien houden. Nu de vertrekdatum nadert begint het CDA eveneens te draaien, ook al zijn er geen nieuwe argumenten sinds de regeringspartijen instemden met het definitieve vertrek in maart. Op één na: er zijn geen opvolgers voor de Nederlanders. Dat is tegelijk de sleutel ter verklaring van de ommezwaai van de regeringspartijen. Het is de verantwoordelijkheid van de VS en van het Verenigd Koninkrijk (het Nederlandse detachement ressorteert onder een Britse divisiecommandant) om voor eventuele vervangers van de Nederlandse troepen te zorgen, als ondanks die 2800 Irakezen vervanging nodig is.

Zij wisten sinds vorig jaar juni dat Nederland in maart zou vertrekken. Maar ze hebben helemaal niets gedaan om in vervanging te voorzien. Dit falen wordt nu gebruikt in de onbeschaamde Britse en Amerikaanse druk op het parlement om het regeringsbesluit ongedaan te maken. Terwijl minister Ben Bot van Buitenlandse Zaken al wankelt, sluit minister Henk Kamp van Defensie categorisch nóg een verlenging uit. Tot nu toe heeft hij bewezen als bewindsman over een stalen ruggengraat te beschikken. Ik geef hem groot gelijk en als hij in dit spelletje blufpoker niet wijkt, wint hij. Als CDA en VVD, met steun van D66 of de LPF, zich uitspreken voor nóg weer eens een verlenging, en Kamp (en de regering) weigeren zo’n motie uit te voeren, komen de CDA- en VVD-fractie voor een vreselijke keus te staan. Als ze vervolgens een motie van wantrouwen indienen, valt het kabinet. Een triomf van het dualisme!

Maar dan volgen verkiezingen. De door dit interne conflict aangetaste regeringspartijen, die er toch al slecht voorstaan in de peilingen, moeten dan campagne voeren om weer Nederlandse troepen naar Irak te sturen. Ze moeten bovendien uitleggen waarom ze het onverantwoordelijke en mislukte Amerikaans-Britse avontuur in Irak met nog meer belastinggeld willen subsidiëren dan de ruim 130 miljoen die het ons nu al heeft gekost.