Nieuws van Nix

Over de opschudding rond de opheffing van Niet Nix  

'Niet Nix' heeft zichzelf ten grave gedragen en het protocol vereiste dat ik enkele minuten op het graf zou dansen. Daartoe draafde ik vorige week eerst op voor een radiodiscussie met de 'cordinatrice' van 'Niet Nix', Edith Mastenbroek, en haar counterpart bij 'Opschudding', het jongerengezelschap van D66. Ook dat heft zichzelf op.

Verheffend was het gesprek niet. Beide dames benadrukten voortdurend dat zij en hun club niets te maken hadden met de PvdA, respectievelijk D66. Zij waren jong, individueel, vernieuwd, enzovoorts. De tijd dat je je bond aan een partij en een program was definitief voorbij.

Het kostte daarna veel inspanning om Mastenbroek te laten toegeven dat zij een door de PvdA betaalde functionaris op het partijbureau is. Haar uiteindelijke bekentenis liet ze volgen door de snibbige opmerking dat Bart Tromp alleen maar in salarisstrookjes was geïnteresseerd. Tja. Is het echter niet vreemd dat een 'beweging' die 'vernieuwing' zegt na te streven, zich laat betalen door de partij waarop ze kritiek heeft?

Maar wat stelde die kritiek nu voor? 'Niet Nix' nestelde zich gezellig in de oksels van de macht; hun voormannen maakten samen met de toenmalige partijvoorzitter een eigen schoolkrant en waren graag lid van het campagneteam van Wim Kok. Hun pijlen richtten zij niet op machthebbers in de PvdA, maar op kritische buitenstaanders als Thijs Wöltgens, Paul Kalma en schrijver dezes. Het enige argument in hun betoogjes was dan dat wij alledrie wel twintig jaar ouder zijn dan zij.

Dit moet ik echter verkeerd hebben gezien, want Edith Mastenbroek zette in ons debatje meteen een 'misverstand' recht: 'Niet Nix' was helemaal geen jongerenbeweging! Dat was ook weer zo'n valse voorstelling van zaken!

Vervolgens bracht discussieleider Ger Jochems onder de aandacht dat de vernieuwster van D66, met al haar afkeer van formele partijstructuren, derde opvolger was op de kandidatenlijst voor de Tweede Kamer.

Sommigen hebben er een naam voor en spreken van 'postmodernisme', maar is dat eigenlijk niet een postmodernistische vertaling van 'zo de wind waait, waait mijn hoedje'?

'Niet Nix' wilde de PvdA 'vernieuwen', maar ook in deze discussie bleef het mij volledig duister waaruit die 'vernieuwing' zou bestaan. Programmatisch uit niks - maar als je dat zegt, krijg je te horen dat 'Niet Nix' programma's als ouderwets en achterhaald beschouwt. 'Nieuwe politiek' - maar als je vraagt wat en hoe, krijg je weer een emmer over je omgekeerd met gemeenplaatsen over 'netwerkorganisaties' en 'toekomstgerichte visies', toegesneden op het 'moderne, geïndividualiseerde leefpatroon'.

Na deze discussie een bijdrage aan het laatste 'Vlugschrift'. 'Niet Nix' werd indertijd in het leven geroepen door Felix Rottenberg, die als partijvoorzitter geen greep op de met de PvdA gelieerde jongerenorganisatie JS kon krijgen. Zo ontstond het 'Vlugschrift', dat hij met zijn 'Niet Nix'-companen redigeerde.

'Vlugschrift' vormde al snel de slechtst mogelijke combinatie van journalistiek en politiek. De formule bestond eruit dat 's zaterdags net zolang over een actueel onderwerp rondgebeld, tot iemand was gevonden die een uitspraak aan waagde die fors genoeg was de magere maandagkrant te halen. Nieuw was deze formule niet. Ze leek sprekend op die van 'In de Rode Haan', Jan Nagels radioprogramma van twintig jaar geleden. Ook daarin ging het erom op zaterdagmiddag een politicus ertoe te verleiden zo'n enorme wind te laten, dat deze de voorpagina van maandag haalde. Toen ik deze vergelijking jaren geleden maakte tegen Booij en Van Bruggen, de oprichters van 'Niet Nix', toonden dezen er zich zeer door gevleid.

Helaas wilde haast niemand zich op 'Vlugschrift' abonneren, zodat de kosten moesten worden opgebracht door PvdA-leden die het blad niet ontvingen. Dit ging ten koste van een onafhankelijk opinieblad voor alle PvdA-leden. Je moet dan ook wel een partijkenner als Wouke van Scherrenburg zijn om in 'Den Haag Vandaag' te roepen dat met 'Vlugschrift' het laatste onafhankelijke tijdschrift van de PvdA verdwijnt.

'Vlugschrift' was formeel onafhankelijk, maar feitelijk ook niet. Dat blijkt wel uit de stuitende klefheid waarmee talloze PvdA-prominenten in het laatste nummer afscheid nemen van 'Niet Nix' en het blad. 'Het bericht is hier in Washington met ongeloof ontvangen' van verkiezingsonderzoeker Hans Anker was zonder twijfel origineelste reactie, terwijl de hartekreet van Karin Adelmund, 'Ik kan niet zonder NietNix', verwachtingen wekt.

De opheffing van Niet Nix was onthullend, ook voor de gemakzucht van de Nederlandse journalistiek die er niets over uitzocht. Martin Bril maakte in zijn rubriek afgelopen zaterdag melding van een teleurgestelde harde kern van wel honderd leden, die overeenkomstig de vernieuwde cultuur erop los had ge-emaild. Hij was de enige die iets over de gang zaken meldde, al zat hij er - begrijpelijk - naast. Niet Nix kende geen leden, geen formele besluitvormingsprocedures en dus geen interne democratie. Alleen de door de PvdA betaalde coördinatoren namen het besluit Niet Nix op te heffen. De opheffing viel dan ook samen met het einde van hun subsidiëring.