Ouverture groot Servisch Paasfeest

HET LUCHTOFFENSIEF van de Navo kwam te laat. Al vanaf oktober zijn de Klein-Joegoslavische strijdkrachten en paramilitaire verbanden bezig geweest met de voorbereiding van een voldongen feit: de 'etnische zuivering' van Kosovo. Het akkoord met Holbrooke dat toen tot stand kwam had even weinig te betekenen als de slepende onderhandelingen vier maanden later in en om Rambouillet. Het ging Milosevic er slechts om tijd te winnen.

Het begin van het luchtoffensief heeft evenveel indruk op hem gemaakt als de dreiging ermee. Milosevic heeft welbewust het risico genomen om het maar uit te zitten, indachtig zijn grote voorbeeld Saddam Hoessein. Maar ook in de hoop dat bij voortgang van de luchtoorlog de Navo-lidstaten het onderling oneens worden. Als elke behendige speler houdt hij het op twee opties. Dat hij Kosovo niet kan houden beseft hij al heel lang. Door de Kosovaren te verdrijven speelt hij va banque.

Als hij boft wordt Kosovo alsnog Servisch, omdat er geen oorspronkelijke bewoners meer resten en de 'internationale gemeenschap' zich morrend neerlegt bij zijn voldongen feit. Kosovaarse vluchtelingen 'opvangen' in veraf gelegen landen als Nederland zou hem in de kaart spelen. Door de schaal van de deportaties is dat gelukkig maar mondjesmaat mogelijk.

Lukt dat niet, dan heeft hij een mooi onderhandelingspand: de terugkeer van de vluchtelingen. De prijs is dan wel een onafhankelijk en in ieder geval autonoom Kosovo. Daarvan kan hij echter de Navo de schuld geven. Op die manier kan hij in het zadel blijven, na vier door hem uitgelokte en allemaal verloren oorlogen (Slovenie, 1991; Kroatie 1991-1992; Bosnie 1992-1995; Kosovo 1999), die van Servie een paria-staat hebben gemaakt, beheerst door politieke gangsters en criminele politici en met een bevolking aan de bedelstaf.

Het luchtoffensief van de Navo begon bij gebrek aan beter en het kwam te laat om de grootscheepse 'etnische zuiveringen' te voorkomen of te stoppen. Maar door die 'zuiveringen' heeft het een andere politieke betekenis gekregen. Niet langer die van allerlaatste waarschuwing aan het adres van Milosevic. Het gaat er nu om Klein-Joegoslavie (en dat is Servie) militair uit te schakelen. Het gaat er nu om de militaire voorwaarden te scheppen die de behouden terugkeer van de Kosovaren mogelijk maken, zonder voorafgaande toestemming van Belgrado. Het gaat erom een verdere destabilisatie (met Macedonie als eerste slachtoffer) op de Balkan te voorkomen.

Na wat er is gebeurd kan Kosovo onmogelijk deel van Servie blijven. Het Klein-Joegoslavische offensief houdt het definitieve eind in van de Servische pogingen Kosovo te koloniseren, sinds Servie dit gebied in 1912 veroverde. Een onafhankelijk Kosovo wordt op zijn best door slechts een deel van de Kosovaren gewenst. Als Kosovo geen Servische provincie kan zijn, maar ook geen onafhankelijke staat, dan rest niets anders dan de status van internationaal protectoraat, een uitkomst die ik hier al veel eerder heb voorspeld.

Milosevic' ouverture, een eenzijdige wapenstilstand ('wij houden met Pasen even op met vernielen, stelen en moorden') is een kennelijke poging verdeeldheid binnen het Bondgenootschap te zaaien. Dit staat voor de taak (niet: de keus) landstrijdkrachten aan te voeren, die hoe dan ook nodig zijn, om het protectoraat Kosovo straks te beschermen.

Aan Navo-zijde worden de problemen van het aanvoeren van zo'n troepenmacht overdreven. Als dit werkelijk maanden moet duren, waarom bestaat er dan een Rapid Reaction Corps met luchtmobiele eenheden, dat verondersteld wordt bij een crisis snel ter plaatse te zijn? Waarvoor moest, om dichter bij huis te blijven, Nederland negen jaar geleden zo nodig een luchtmobiele brigade krijgen?

Maar in werkelijkheid is de overgang naar oorlog op de grond zich al bezig te voltrekken. De voorgenomen inzet van Apache-gevechtshelikopters is daarvan het duidelijkste signaal.

Tegenstanders van de oorlog voeren lachwekkende alternatieven aan.

De diplomatie nog een kans geven? De Balkan is bezaaid met door Milosevic gebroken overeenkomsten en beloften. Het minimum dat van hem verwacht en gevraagd is: de Kosovaren als normale staatsburgers behandelen, heeft hij zelfs nooit maar in overweging genomen. De zaak aan de Verenigde Naties overlaten? Dat zou evenveel hebben opgeleverd als bij de massamoorden in Rwanda, waartegen de VN niet optrad, ondanks de uitvoerige en tijdige waarschuwingen van de commandant van de VN-vredestroepen dat het bloedbad volop in voorbereiding was. Het meest bespottelijke alternatief is geventileerd door Marcel van Dam, die wekelijks in de Volkskrant probeert aan te tonen dat hij hoger van de toren kan blazen naarmate zijn oordeelsvermogen dunner is. Volgens hem waren de Kosovaren 'maximaal beschermd' geweest als de OVSE-waarnemers in Kosovo over de schendingen van hun rechten hadden gerapporteerd en de media daar ook 'maximaal' over hadden bericht. Dat had volgens hem de oppositie tegen Milosevic in en buiten Joegoslavie versterkt. En dan zouden die schendingen weliswaar wel zijn doorgegaan, maar niet zo erg als nu. Enig argument voor zijn stelling voert Van Dam niet aan, als om ten overvloede de onverantwoordelijkheid van zijn columnistendomheid te demonstreren.