Protectoraat Kosovo

INMIDDELS hebben de Albanese Kosovaren zich bereid verklaard het Akkoord van Rambouillet te tekenen. Het heeft even geduurd voordat in hun gelederen het besef doordrong dat hun oorspronkelijke weigering alleen maar in het voordeel van Klein-Joegoslavie werkte.

Klein-Joegoslavie blijft weigeren. Het wil heronderhandelen over het akkoord, want het vindt een van de bepalingen ervan onaanvaardbaar. Dat is de legering in Kosovo van een krijgsmacht onder leiding van de Navo, die moet toezien op naleving van de andere bepalingen. Zonder de legering van die krijgsmacht is het akkoord evenveel waard als de vorige overeenkomst met Milosevic over Kosovo, waaraan hij zich nooit heeft gehouden.

De situatie nu doet in verschillende opzichten denken aan de oorlog in Bosnie, met zijn talloze 'laatste waarschuwingen' aan het adres van Belgrado, die na het verlopen van het ultimatum werden gevolgd door een nieuw.

Maar er is ook een belangrijk verschil. Uiteindelijk gebruikten de Verenigde Staten Milosevic om de Bosnische Serviers tot inbinden te brengen. Dat was even cynisch als doeltreffend, want die Bosnische Serviers werden door Milosevic betaald en gecommandeerd. De prijs voor dit succes, de Akkoorden van Dayton, was echter dat Milosevic buiten schot bleef als voornaamste schuldige aan de oorlog. Nu is er echter niet nog zo'n Milosevic om de echte Milosevic tot inbinden te brengen.

Maandag verklaarden president Clinton van de Verenigde Staten en de secretaris-generaal van de Navo, Javier Solana, dat de verdragsorganisatie geen andere keus heeft dan luchtaanvallen op Servie, als Belgrado tekeer blijft gaan in Kosovo en het akkoord niet tekent.

Dit is al een hele tijd het standpunt van de Navo-landen, maar het dreigement is tot nu toe niet erg overtuigend geweest, zelfs als wij afzien van Rusland, dat als lid van de Contactgroep voor het voormalige Joegoslavie tegen luchtaanvallen is. Binnen de Navo heeft zowel Duitsland als Frankrijk op momenten dat zij dat beter niet hadden kunnen doen, te kennen gegeven dat het wat hun betreft nog niet zo'n vaart hoeft te lopen met die luchtaanvallen.

Ook dit is een dej... vu uit de Bosnische oorlog. De pokerspeler Milosevic had het daar ook al gemakkelijk met tegenstanders die elke keer dat ze bluften, eerst hun kaarten open op tafel hadden uitgespreid.

De normale diplomatie is zo aan ernstige inflatie onderhevig geraakt. De onderhandelaars in Parijs klagen erover dat de besprekingen eigenlijk zinloos zijn, totdat er een echt ultimatum met een echte deadline is. Pas dan zijn zaken te doen.

De officiele opstelling van Servie is dat het nimmer Kosovo, 'de geboorteplaats van de Servische natie', zal opgeven. Vermoedelijk ziet de aartsrealist Milosevic dat anders. Hij weet dat deze 'heilige Servische grond' pas in de Balkanoorlog van 1912 door Servie is veroverd, dat de grote meerderheid van de bevolking geen Servier is, dat Serviers er niet willen wonen en dat er na tachtig jaar onderdrukking geen sprake van is dat de Kosovaren zich ooit als burgers van zijn Servie zullen beschouwen.

Hij weet ook dat de kosten van blijvende onderdrukking voor Servie niet te dragen zijn. Op den duur ondermijnt vasthouden aan Kosovo zijn politieke positie. Maar opgeven van Kosovo zou nu al tot die ondergang leiden.

De enige oplossing uit dit troosteloze dilemma is druk van buiten. Alleen als hij wordt gedwongen afstand van Kosovo te doen, kan hij zijn macht behouden. Ik ben benieuwd of hij het daarom op luchtaanvallen laat aankomen, zodat iedereen in Servie kan horen en zien dat hij niet anders kan dan toegeven aan de eisen van de boze buitenwereld.

De militaire logica gebiedt dat zulke luchtaanvallen onmiddellijk grootscheeps van karakter zijn. Kruisvluchtwapens (die niet het risico van gedode of gevangen genomen piloten met zich brengen) zullen worden gebruikt om de Klein-Joegoslavische luchtverdediging uit te schakelen. Pas daarna zijn beperkte aanvallen met vliegtuigen op commandoposten, militaire concentraties en dergelijke mogelijk.

En dan? Moet de voorziene bezettingsmacht, waarvan een voorhoede van negenduizend man zich nu Macedonie bevindt, vervolgens gewapenderhand Kosovo binnenrukken? Of gaat het verder als in Irak, dagelijks luchtaanvallen, met als verhoopte uitkomst dat Belgrado dan wel tot inkeer komt?

Het Akkoord van Rambouillet levert na ondertekening niet meer op dan een adempauze van drie jaar. Autonomie van Kosovo binnen Servie, zoals in het akkoord voorzien, is voor de overgrote meerderheid van de Kosovaren niet langer aanvaardbaar. Een onafhankelijk Kosovo, dat zich hoogstwaarschijnlijk zou verenigen met Albanie, is niet alleen voor Belgrado onbespreekbaar. Nog zo'n etnisch homogene staat op de Balkan is een internationale nachtmerrie.

Die nachtmerrie is alleen te voorkomen als het regime-Milosevic verdwijnt, een nieuwe regering niet langer op Servisch-nationalistische leest is geschoeid en minderheden in Klein-oegoslavie (bijna eenderde van de bevolking) als volwaardige staatsburgers worden beschouwd. Dat is echter niet meer dan een mooie droom. De minst slechte uitkomst is daarom een informeel internationaal protectoraat over Kosovo, dat echter veel langer dan drie jaar zal duren.