Rechtser dan rechts

Rechtser dan rechts

van aartsen en wilders belazeren de kiezers; er is geen geldig argument om tegen toetreding van turkije te stemmen.

bart tromp

Twee weken geleden constateerde de politiek commentator van De Telegraaf, Kees Lunshof, dat het huidige kabinet het meest rechtse en conservatieve van na de Tweede Wereldoorlog is. Deze nuchtere waarneming roept vragen op over het huidige politieke landschap.

Over de herverkaveling daarvan worden de laatste tijd immers drieste plannen en ideeën gelanceerd. De driestheid is het grootst bij de VVD, waar fractieleider Jozias van Aartsen vorige week voorstelde om wanneer het zover is een referendum te organiseren over het Turkse lidmaatschap van de Europese Unie. Vaak verneemt men klachten over de korte termijn waarop politici wensen te opereren. Dit voorstel vormt dan een weldadige uitzondering. Zo’n referendum kan immers pas plaatsvinden als de onderhandelingen met Turkije zijn afgerond. Het besluit wanneer deze onderhandelingen gaan beginnen, wordt in december van dit jaar door de EU genomen. Zelfs de meest optimistische schatting gaat ervan uit dat zij tenminste tien jaar zullen vergen. Pas daarna kan zo’n referendum worden gehouden. Maar wat is dan de zin ervan? Als de onderhandelingen zijn afgerond, houdt dat in dat Turkije aan alle voorwaarden voor het lidmaatschap beantwoordt en dan is er geen geldig argument om tegen het lidmaatschap te stemmen. In 1999 – Van Aartsen was toen minister van Buitenlandse Zaken – heeft de Europese Raad namelijk besloten dat Turkije lid wordt van de EU en de nationale parlementen – in het Nederlandse zat toen ook Geert Wilders – hebben daar allemaal mee ingestemd. Kortom: zowel Van Aartsen als Wilders belazeren de kiezers als zij suggereren dat het Turkse lidmaatschap van de Europese Unie een open kwestie is waarover de Nederlandse kiezer vrijelijk kan beslissen. Dat deze achtenswaardige volksvertegenwoordigers zich ronduit tot misleiding hebben bekend, demonstreert daarom vooral de radeloosheid in en rond het kamp van de VVD. Deze vindt zijn basis in een onaangenaam feit gecombineerd met een mooie droom.

In 2002 leed de VVD de grootste electorale nederlaag uit haar geschiedenis, net als paarse coalitiegenoot PvdA. De laatste herstelde zich grotendeels bij de verkiezingen van 2003. De VVD niet, ondanks dat de Fortuyn-partij van 26 zetels naar acht terugviel. Hoewel de VVD na 2002 onder Gerrit Zalm en Van Aartsen welbewust verder naar rechts opschoof, heeft dat niet geholpen. In de opiniepeilingen blijft de partij beneden de dertig zetels. Dat is het onaangename feit. De mooie droom is de gedachte dat er zo’n twintig voormalige LPF-zetels door het zwerk dwarrelen, wachtend op een goede worp met een geschikt rechts-liberaal vlindernet.

Een droom is een manifestatie van verborgen driften en verborgen wensen, maar geen onbevangen diagnose. Wanneer de VVD zich zou wagen aan het stellen van de laatste, moet ze allereerst de vraag beantwoorden hoe komt het dat de partij helemaal geen garen heeft gesponnen met de ruk naar rechts en waarom een nog verdere verrechtsing wel tot tenminste het goedmaken van het verlies van 2002 en 2003 zou leiden. Het eerste mocht dan gemakzuchtig aan de Dijkstal worden geweten, dat van 2003 (tien zetels minder dan de te softe VVD in 1998 haalde) komt toch echt voor rekening van Zalm. Eén antwoord op deze vraag luidt dat zowel Zalm als Van Aartsen te ‘ Haags’ zijn om aantrekkingskracht uit te oefenen op de voormalige LPF-stemmers, die meer in volkse krachtpatsers geïnteresseerd zouden zijn. In dit kader past ook het verwijt aan Van Aartsen binnen zijn eigen partij dat hij ‘ te links’ is, onder andere omdat hij een samengaan met het ook al steeds rechtsere D66 heeft bepleit.Een trefzeker commentaar op zulke verhalen werd in de afgelopen week gegeven door de fractieleider van de LPF, Mat Herben. Op een toogdag over de ‘ Fortuyn-revolte’ veegde hij de vloer aan met het geroep om ‘ charismatische politici’. ‘ De personendemocratie lijkt uit te draaien op een Idols-finale’. Een ‘ gat op rechts’, dat door Peter R. de Vries, Roel Pieper of Geert Wilders kan worden gevuld, bestaat volgens hem niet.

Deze verstandige woorden kan de verwarde VVD zich aantrekken. Sinds Paars en sinds Fortuyn, die wat dat aangaat niet van elkaar verschilden, heet het dat ‘ links’ en ‘ rechts’ er in de politiek niet meer toe doen. Tegenwoordig is daarvoor in de plaats een krampachtig ijveren gekomen om rechtser dan dit rechtse kabinet te worden.