Soevereiniteitsoverdracht?

Soevereiniteitsoverdracht?

Zowel George Bush als Tony Blair is zeer gelovig, maar weet niet veel van hoe de wereld in elkaar zit.

bart tromp

Halsoverkop is Paul Bremer III (in de jaren tachtig vanwege ‘ de kruisraketten’ Amerikaans ambassadeur in Nederland) maandag uit Bagdad vertrokken. Twee dagen voor de vastgestelde overdracht van de soevereiniteit aan een voornamelijk door hem geselecteerde Iraakse interim-regering, die niet de bevoegdheid heeft iets te veranderen aan de honderden besluiten die Bremer als feitelijk Amerikaans dictator in het afgelopen jaar heeft uitgevaardigd.

Ik sta dan ook verbaasd over de algemeen gedeelde voorstelling van zaken dat nu in Irak iets wezenlijks is veranderd. Een belangrijk argument dat door de voorstanders van deze zienswijze wordt aangevoerd, is dat de Verenigde Naties nu betrokken zijn bij de gang van zaken en deze legitimeren. Maar wie de desbetreffende resolutie van de Veiligheidsraad naleest ziet slechts een vaag compromis tussen de Amerikaanse drang de dienst te blijven uitmaken en de wens van andere leden van de Veiligheidsraad dit internationaal-rechtelijk tenminste enigszins acceptabel te maken. Daar houdt het dan ook mee op. Behalve Nederland, dat zijn troepenomvang handhaaft, heeft alleen een dwergstaatje uit de Stille Zuidzee zich op grond van deze resolutie bereid verklaard enkele tientallen soldaten bij te dragen aan de Multinationale Strijdkrachten, zoals de bezettingsmacht nu heet. De Multinationale Strijdkrachten in Irak bestaan voor meer dan negentig procent uit Amerikaanse en Britse troepen. Zij zijn er om de orde te handhaven. Maar hun aanwezigheid is nu de voornaamste reden voor de verstoring van die orde.

Ik ben al een eind gevorderd in het nieuwe boek van Bob Woodward, Plan of Attack, een min of meer officiële geschiedschrijving van de oorlog tegen Saddam Hoessein en wat daaraan voorafging. In dit boek wordt er niet omheen gedraaid dat president George Bush en zijn voornaamste raadgevers er al vanaf zijn merkwaardige benoeming tot president op uit waren de Iraakse dictator een kopje kleiner te maken. Maar in Woodwards relaas komt niets naar voren dat ook maar op enige bezinning wijst over wat na de overwinning zou moeten gebeuren. Een half jaar geleden hoorde ik van één van de hoofdpersonen in deze oorlog dat de Verenigde Staten het slachtoffer van hun snelle succes waren geworden. Maar mijn informatie weerspreekt dat: de Amerikaanse regering had niets voorbereid voor de opbouw van een democratisch Irak. Tekenend is dat na de ineenstorting van het regime Amerikaanse troepen alleen maar het ministerie van Olie beschermden. Alle andere overheidsinstanties, zoals ministeries, universiteiten, musea, ziekenhuizen, elektriciteitscentrales, bibliotheken, zelfs locaties waar ‘ massavernietigingswapens’ waren vermoed, werden aan plunderaars overgelaten.

Ik ben altijd een tegenstander van deze oorlog geweest, op politieke en volkenrechtelijke gronden. Ik heb een diep wantrouwen tegen politici die op een moreel kompas varen. Zowel Bush jr als Tony Blair is zeer gelovig, maar weet niet veel van hoe de wereld in elkaar zit. Het is bijvoorbeeld tamelijk onthutsend te bemerken dat de president van het machtigste land van de wereld zelfs geen krant leest.