Vreemdelingenlegioen?



De Navo is instrument van Bush’buitenlands beleid geworden
Elsevier, 21 januari 2006

Een jaar geleden kwam er een eind aan de stationering van Nederlandse troepen in de Iraakse provincie Al Muthana. Daarna heb ik in de Nederlandse politiek en media niets meer vernomen over Al Muthana. Functioneren de door ons opgeleide Iraakse grenswachten en militairen? Of is het daar een zooitje geworden? Niemand weet het, niemand interesseert het kennelijk wat de tientallen miljoenen kostende Nederlandse bijdrage aan rust en orde in Irak daar aan duurzaam resultaat heeft opgeleverd.

Het is een constatering om in het achterhoofd te houden bij de warrige discussie over een verdere uitbreiding van de inzet van de Nederlandse krijgsmacht in Afghanistan. Ik laat de binnenlandse politiek hier buiten beschouwing, de buitenlandse is al erg genoeg. Die komt erop neer dat het wel of niet deelnemen van Nederland aan de nieuwe ISAF-missie in het zuiden van Afghanistan de betrouwbaarheid van Nederland als NAVO-lid bepaalt. Sommige Amerikaanse commen-tatoren gaan nog verder. Zij menen dat het bestaansrecht van de NAVO als zodanig hier in het geding is.

Hun argument komt erop neer dat als NAVO-lidstaten zich niet gehoorzaam voegen naar de wensen van de huidige regering in Washington om Amerikaanse troepen in Afghanistan te vervangen, het bondgenootschap ten dode is opgeschreven. Maar de NAVO heeft als bestaansreden de gemeenschappelijke verdediging tegen een gemeenschappelijke vijand. Toen de NAVO-raad na de aanvallen op Amerika van 11 september 2001 vaststelde dat daarvan sprake was, werd dit door de regering-Bush volkomen genegeerd. In plaats van tot een gemeenschappelijke bestrijding te komen van de aanstichters van de aanslagen, koos Washington ervoor een eigen ‘oorlog tegen het terrorisme’ te beginnen. Sinds aan de dag trad dat de Verenigde Staten daarvoor over onvoldoende troepen beschikken, mogen sommige NAVO-lidstaten die lacunes vullen, ook om daarmee te suggereren dat het hier om een breed gedragen internationale actie gaat.

Juist dit dreigt de NAVO te degraderen tot niet meer dan een instrument van de Amerikaanse buitenlandse politiek. Het gaat hier namelijk niet meer om gemeenschappelijke besluitvorming van bondgenoten. Dat blijkt wel uit het feit dat maar 3 van de 26 leden zich bereid hebben getoond om troepen naar Zuid-Afghanistan te sturen, en misschien nog wel meer uit het gegeven dat het onmogelijk is gebleken om de kosten daarvan gemeenschappelijk te dragen. Als Nederland troepen stuurt, mag het alles zelf betalen. Kort samengevat: door het unilateralisme van Bush is de NAVO gereduceerd tot een uitzendbureau van huurtroepen op eigen kosten.

Sommigen vinden dat prima. In de Volkskrant komen voortdurend Amerikaanse oud-ambassadeurs en onderministers aan het woord die met zoveel woorden ons land bedreigen als wij niet meedoen. Paul Bremer III bijvoorbeeld. Hij waarschuwde voor Amerikaanse economische sancties als Nederland geen nieuwe troepen naar Afghanistan stuurt. Helaas vertelde hij er niet bij wat deze zouden kunnen inhouden. Importquota of -tarieven, die tot een voor Amerika bij voorbaat verloren proces bij de Wereldhandelsorganisatie zouden leiden? Teruggave van de 800 miljoen dollar die Nederland in de ontwikkeling van de Amerikaanse JSF heeft gestoken zonder enige zekerheid op gewin?

Bremer liet zich door de Volkskrant-verslaggever tot zijn uitspraak verleiden in het kader van de promotie van zijn pas verschenen terugblik op de tijd dat hij Amerikaans pro-consul in Bagdad was. Daarin maakt hij duidelijk dat de mislukking van zijn opdracht om na de oorlog orde en rust in Irak te scheppen voor een niet gering deel toe te schrijven is aan de tegenwerking van zijn ‘goede vriend’, minister van Defensie Donald Rumsfeld, en diens bezetenheid dat niet alleen de oorlog, maar ook de vrede moest worden gewonnen met drie keer zo weinig soldaten als volgens experts nodig waren.

Die domme misrekening is niet alleen fataal geweest in Irak. Zij gaat ook op voor Afghanistan. Dat is uiteindelijk de werkelijke reden waarom Nederlandse troepen zo nodig zijn in het zuiden van Afghanistan. Want Washington ziet de NAVO kennelijk vooral als leverancier van een vreemdelingenlegioen dat op goedkope wijze Amerikaanse troepen kan vervangen. Nederland heeft in verhouding tot de meeste andere NAVO-lidstaten een onevenredig grote militaire bijdrage geleverd aan ISAF en ‘Enduring Freedom’. In plaats van daarvoor dank te oogsten, wordt het nu bedreigd. Het is de wereld op zijn kop.

Bart Tromp